Arabak Euskadiko batez bestekoarekin alderatuta duen aldea gainditzea, I+G+b arloan egiten duen inbertsioa nabarmen handituz, eta Europako batez bestekoarekin parekatuz.

ERRONKAREN DIMENTSIOA
➢ I+G arloan duen intentsitatea bikoiztea, urteko% 6,4ko tasara igoz.
➢ I+Gko gastu pribatuaren proportzioa (enpresak 2019ko% 54,6tik Alemania bezalako herrialdeen% 60ra igaro dira).
➢ Enpresa berritzaileen ehunekoa (2018an% 20,2 izatetik 2030ean% 50etik aurreratuen dauden eskualdeetara igarotzea).

I+Gko inbertsioa (publiko-pribatua); ZTBESren presentzia handitzea Araban.

Ezagutzaren azpiegitura aurreratuetan inbertsioa. (Lurralde-sarea)

Ekintzailetza berritzailea sustatzea

Integrazio-ekosistemak. (Ezagutzaren transferentzia eta emaitzen gauzatzea).

Trakzio-enpresak. I+G+b jarduera zabaltzea ETEetan.

Unibertsitatearen presentzia aktiboa (bikaintasun ikertzailea, ezagutza gizarteari eta enpresa-sareari transferitzea).

Lankidetzako lanbide-heziketa.

Etorkizun digitalak aukera asko ematen dizkie pertsona, enpresa eta erakunde publiko eta pribatuei.
- Zerbitzu publikoen eskaintza, gardenagoa eta parte-hartzaileagoa.
- Enpresek merkatuan duten posizioa hobetzea, antolaketa-prozesu eta -sistema efizienteagoak eta produktu eta zerbitzu jasangarriagoak eta berritzaileagoak erabiliz

Aldi berean, kezka bereziak sortzen ditu aldaketa teknologikoak ulertzeko eta gure gizarteak eskatzen duen erritmora egokitzeko zailtasunak dituzten kolektibo eta gizarte-talde askorentzat, zibersegurtasun-arazoak.

Digitalizazioan, Euskadi Europako batez bestekoaren eta Europako herrialde aurreratuenen mailatik gora dago. Alde handiak daude adin-taldeen eta kolektibo behartsuenen arabera. Hobetzeko tarte handia dago teknologia digital aurreratuagoen erabileran, hala nola sareetan, merkataritza elektronikoan eta plangintza- eta kudeaketa-software aurreratuaren txertaketan. Oraindik hobetzeko aukera dago ETEak 4.0 teknologia (IoT, Big Data, Ia, robotika) txertatzeko.

Arabako eten digitala gainditzea, bai eremu publiko-pribatuan (digitalizazio-prozesuak, lehiakortasuna/4.0 industria, e-administrazioa), bai gizartean, pertsona guztiek aukera berdinak izan ditzaten bermatuz.

ERRONKAREN DIMENTSIOA
➢ Gap Digital Soziala eta laborala (pertsonak)
➢ Teknologia eta zerbitzu digitalak enpresetan eta administrazioan.
➢ 4.0 industriaren pentsioa.

Administrazio digitala (maila guztietan ezartzea)

Digitalizaziorako sarbide unibertsala.
 

Enpresa-kultura digitala.
 

Enpresa digitala-ETEak.
 

Talentu digitala
 

Zerbitzu espezializatuak eta azpiegiturak.
Lankidetza.

Hezkuntza- eta teknologia-sistemako agenteekiko lankidetza erraztea.
 

Lurralde-, hirigintza-, mugikortasun- eta hondakin-politiken kudeaketa digitalizatzea.

Ahulezia gero eta handiagoa krisi klimatikoaren aurrean (ondorioak ekonomian, gizartean eta ingurumenean) Europako helburua 2050erako karbono-isurketen neutraltasuna (isurketa = landaretzaren bidez xurgatzeko gaitasuna) Trantsizio ekologikoa Europako Berreskuratze Planaren hiru zutabeetako bat da.

Arabak guztizko kontsumo txikiagoa, baina per capita energia-kontsumoaren erlazio handiagoa.

Energia-iturri berriztagarrien erabilera sustatzea, mugikortasunaren analisia.

Paper garrantzitsua duen lurraldea, isuritako karbonoa xurgatzeko eta finkatzeko orduan.

Araba lurralde konprometitua des karbonizazioko Europako helburuekin (karbono-neutraltasuna 2050ean) eta Parisko akordioarekin eta trantsizio energetikoarekin.

Erronka globala. Co2 ibilbide-orri neutroa. Berotegi-efektuko gasen isuriak energia-kontsumotik eta BPGd-tik bereiztea.

Euskadi, Estrategia CC helburuak% 40ko emisioak murriztea ezartzen du. Berriztagarrien% 21 energiaren azken kontsumoan 2030ean

Egungo ekoizpen-, kontsumo- eta energia-kudeaketaren eredua eraldatzeko inbertsioa.

Mugikortasun-eredu jasangarri berria.

Azpiegiturak eta ekipamenduak berritzea.

Araba bioeskualdea (energiaren ekoizpena eta kontsumoa, uraren zikloa, zerbitzu ekosistemikoak edo elikadura).

Naturguneak konektatzea klima-aldaketaren egokitzapena indartzeko.

Klima-mehatxuak. Arriskua murriztea eta erresilientzia-gaitasuna handitzea.

Irtenbide naturalak.

Crecimiento de la población, crecimiento del consumo de materiales y energía, fuerte presión sobre los recursos naturales e impactos medioambientales insostenibles.

Economía circular mantiene el ciclo de vida de los productos, materiales y recursos durante el mayor tiempo posible, reduciendo al mínimo la generación de residuos y reintroduciendo los recursos repetidamente en el ciclo productivo, obteniendo el máximo valor de los productos que llegan al final de su vida útil.
− Mejorar su relación con el medio ambiente.
− Oportunidades de negocio y competitividad

Euskadik ekonomia zirkularreko estrategia du.
Euskadin, ekonomia zirkularra

BPGren% 1,12 da, eta enplegu osoaren %2,08 sortzen du (Alemanian, adibidez,% 2,00 sortzen du).
Euskadin, sortutako hondakinen% 72 industriatik datoz.

Araba oso industria lehiakorra da, baina inportatutako lehengaien oso mendekoa.

Ekonomia zirkularra aukera bat da: ekodiseinua ekoizpen-sare osoan, birmanufaktura, berregokitzea, berritzea eta berrerabiltzea.

Araba, ekoizpen eta kontsumo eredu lineal bat, eredu zirkular (hondakinen gutxieneko sortzea eragingo duena) bat ezartzean aurrera doan Lurraldea

➢ Ekonomia zirkularreko praktikak zabaltzea trantsizio-tresna gisa.
➢ La Hondakinen sorrera murriztea (2018an 474 kg/biztanleko izatetik 400 kg/biztanleko izatera).
➢ Materialek ekoizpen-zikloan duten balioari ahalik eta denbora luzeenean eustea.

Ekodiseinua, berrerabilpena eta birmanufaktura.

Hondakinen sorrera minimizatzea eta haien kudeaketa optimizatzea, hondakinen Europako hierarkian oinarrituta.
 

Eragileentzako pizgarri ekonomikoak bultzatzea.

Zirkularitatea bultzatuko duen elkarlaneko ekonomiarako baldintzak ezartzea.
 

Kontsumo eko-arduratsua.
 

Ingurumenarekiko kontzientziazioa eta politika pizgarriak.

Lurralde Kohesionatua bere herritarren beharrak asetzen dituena da, non bizi diren kontuan hartu gabe.

Udalen arteko lankidetza funtsezkoa da ekipamendu eta zerbitzu publikoak emateko orduan, eta, horrela, gizarte-, ekonomia- ingurumen, zatiketa saihestuz.

Araba:
- EAEko lurralde zabalena. - Indar desorekatua- makrozefalia
- Biztanleen% 75 baino gehiago zerbitzu eta azpiegitura gehienak zentralizatzen diren hiriburuan bizi dira.
Erronka da ondasun publikoen eta azpiegituren eskaintza bat egitea, oreka bermatzeko.

Araba, Lurralde kohesionatu, orekatu eta polizentrikoa, aukera-berdintasuna eta zerbitzuak eskuratzeko eta ondasun publikoak eta oinarrizko eskubideak eskuratzeko berdintasuna ziurtatzen duena

➢ Oinarrizko zerbitzu publikoen eta/edo kolektiboen sarea behar bezala hedatzeko irizpideak eta helburuak ezartzeko gogoeta.
➢ - Irisgarritasuna. Osasun-, hezkuntza- eta kirol-ekipamenduetarako 20 km baino gutxiagoko distantzia ezartzea.
➢ Lurralde konektatua.

Lurralde polizentrikoa (eskualdeko nodo solidoak eta ekipatuak).
 

Lurraldeen arteko lankidetza.
Lurraldean zerbitzu publikoetarako sarbide homogeneoa izatea.
 

Azpiegitura aurreratua lurralde osoan.
 

Landa-guneak sustatzea. Eskualdeko ingurunearekin konektatutako lurralde kooperatiboa: (trenbidekoa eta airekoa)
 

Garraio multimodala. Araba Europako konektibitate-ardatzetan integratzea eta salgaien garraio multimodalaren merkatuan duen kokapena aprobetxatzea

Lehen sektorea garrantzi handiko aktiboa da lurralde orekatu batean, jasangarria bere baliabideen erabileran eta kudeaketan.

Lehen sektore aktiboa zaintzea aniztasunaren, aukeren, aberastasunaren eta bizi-kalitatearen sinonimoa da.
- Ingurumena zaintzen du - Elikagai osasuntsuak eta kalitatezkoak hornitzea - Jarduera ekonomikoa

Araba, balio erantsi handiko lehen sektore lehiakorra duen lurraldea, ekoizpen jasangarrira bideratua eta paisaiaren eta lurraldearen osagai egituratzaile sendoa duena.

➢ Lurraldean presentzia berreskuratzea eta Arabako osasunean eragin positiboa duten ezaugarriak transmititzeko gai izatea.
➢ Sektoreari balioa ematea eta herritar guztiengan dituen onurak eta ondorio positiboak zabaltzea.
➢ Ekoizpen ekologikorako trantsizioa ahalbidetzea. - Belaunaldien arteko ordezkapena sustatzea eta despopulazioa geldiarazten laguntzea (sustapen-neurriak)

Lehen sektorearen modernizazioa (berrikuntza eta digitalizazioa)
 

Sektoreari balioa ematea eta gizartearen aintzatespena hobetzea.
 

Mahastizaintzako eta ardogintzako sektorearen aldeko apustua.
 

Elikagaien industriaren berrikuntza eta lehiakortasuna bultzatzea.
 

Merkaturatze-kanalak garatzea.
 

Tokiko produktua sustatzea.

Araba, adinekoak balioesteko eta aktibatzeko gai den lurraldea, gizarteari eskaintzen dion aukera aitortuz eta lurraldearentzako aberastasun-iturri gisa.

➢ Gizarte-prestazioetan izandako gastua (8.256 euro 1995ean, 17.207 €-koa izango da 2017. Urteko igoera metagarri horri 2030era arte eustea da helburua).
➢ Batez besteko errenta pertsonala
➢ 65 urtetik gorako emakumeen batez besteko errenta pertsonala. Araban emakume baten batez besteko errenta gainditzea da 2030erako helburua

Bizitza aktiboa eta osoa sustatzea

Diskriminazio positiboko ekimenak sustatzea, gaitasun eta trebetasun berriak ikasteko aukera izan dezaten

Autonomia eta independentzia sustatzea

Beren eskubideak defendatzea, diskriminazio-mota guztiak ezabatzea.

Zahartzearen zeharkako ikuspegia

Boluntariotza eta partaidetza bultzatzea, pertsonekin eta pertsonen artean

Zahartze osasuntsua

Zainketen, eraginkortasunaren eta duintasunaren lurraldea, gure adinekoak eta mendekoak artatzeko.

Silver economy delakoaren aukerak aprobetxatzea

Globalizazioa, gero eta lehiakorragoa eta aldakorragoa enpresa-sarearentzat. Horrela, talentua atxikitzeko eta erakartzeko lehia mundu mailako fenomenoa ere bada.

Etorkizunerako, ezinbestekoa da gai izatea ekonomia lehiakor bati eusteko, eta, horretarako, beharrezkoa da talentua sustatzea eta atxikitzea, gure gazteak atxikitzea eta pertsonak erakartzea, gure lurraldeak eskaintzen duen zerbitzu- eta bizitza-kalitatearen bidez.

Araba
2018an,% 97,9k, gutxienez, lehen mailako ikasketak zituen
- LHren garapen sendoa eta enpresa-sarearen beharrei lotutako beste ikasketa profesional edo artistiko batzuk
LH: ikastetxe publikoen sare bat (Ikaslan, 12 ikastetxerekin) eta ikastetxe pribatu bat (Egibide, 5 pribaturekin).
- Ingeniaritza eta Industria 4.0, Farmazia, Giza Zientziak, Osasuna, Kirola, Eduki Digitalak edo Sormen Industrietako unibertsitate-sistema

Handicap:
Bokazio zientifiko-teknologikorik eza emakumeen artean, biztanleriaren ia erdia erronkari eta aurrerapen teknologikoei erantzuteko gai ez baita.

Alderantzizko populazio-piramidea.

Araba, giza kapital nahikoa eta gaitua duen Lurraldea, enpresa-ehunaren eskaerari erantzuten diona, talentua finkatzeko beharrezko baldintzak sortzeko gai dena.
 

- Eskola-uzte goiztiarrarekin amaitzea (helburua:% 7, herrialde baxuak bezala)

- Steam formazioetan dagoen genero-aldea murriztea.

Hezkuntza-sistema aurreratua eta bikaintasunekoa
 

Enpresetan, zientzia- eta teknologia-eragileetan eta zerbitzu publikoen horniduran talentu gazte kualifikatua sar dadin erraztea.
 

Lurraldeak gazteenganako duen erakargarritasuna sustatzea
 

Nazioarte mailan talentua erakarriko duen ingurune ekonomikoa, ingurumenekoa, kulturala eta soziala sortzea.
 

Talentua erakartzeko programak garatzea.
 

Steam prestakuntza, arreta berezia neskengan.

Kulturak eragin zuzena du gizartearen eta norbanakoaren ongizatean.

Kultura eta sormena aktiboak dira berrikuntza sozial, ekonomiko eta politikorako.

Garapen ekonomikoa bultzatzen dute beste sektore batzuetan, kidetasun- eta identitate-sentimenduak sortzen dituzte, eta integratzeko eta aniztasuna bultzatzeko gaitasuna dute.

Kultura-sorkuntza bultzatzea estrategikoa da, eta ekosistema publiko-pribatu bat behar du.

Arabako Kulturaren Plan Estrategikoa 2017-2020. Nolabaiteko hobekuntza 2017arekin alderatuta.

Udalek kulturan egindako gastua EAEko batez bestekoaren azpitik dago (82,69 €/ bizt./urte; 115,46 €/ bizt./urte; Gipuzkoa 135 €2018an Enplegua.

Hobetzen ari da, baina 2009ko zenbakietara iritsi gabe (Kulturaren Euskal Behatokia).
Argitalpen-ekoizpena. Araba 38 zen, Bizkaian 52, eta Gipuzkoa, berriz, 11.
Kultur eskaintza.

EAEko biztanle bakoitzeko daturik onenak (2018), irakurketa-puntuei, liburukiei, aldizkako argitalpenei eta liburutegi publikoetako langileei dagokienez.

Kultura-sorkuntzako eta sormeneko enpresak. Kultura- eta sormen-enpresen egungo ratioa 100.000 biztanleko 610 da, eta Gipuzkoan 820.

Araba, kulturarako eta kultura-sorkuntzarako sarbidea bermatzen duen lurraldea, errealizazio pertsonal eta kolektiborako mekanismo gisa

ERRONKAREN DIMENTSIOA
➢ Gastu publikoa kulturan.
➢ Kultura- eta sormen-enpresen kopurua (KSI enpresen ratioa, 100.000 biztanleko, 610 izatetik 730 izatera pasatzea proposatzen da, eta 2030erako, Gipuzkoako egungo egoeraren inguruan, 820.

Kultura-ondasunetarako sarbide unibertsala bultzatzea
 

Kultura euskalduna ulertu eta zabaltzea
 

Arabako kultura-ondarea gizarte multikultural bateko multzo integratzaile gisa ulertzea.
 

Kultura-sorkuntzako prozesuak indartzea
 

Kultura zabaltzeko jarduerak sustatzea.
 

Kultur sorkuntza bultzatzea
 

Gasteizko oinarrizko gizarte-, kultura- eta kirol-eredua zabaltzea (bizikidetza eta herritarrak kulturarekin elkartzea)

Gizartean desberdintasun mota desberdinak daude: sexua, arraza, jatorria, erlijioa, dibertsitate funtzionala, etab.

Berdintasunari heltzeak esan nahi du gizarteak eta administrazio publikoak kontzienteki aurre egin behar dietela egiturazko nahiz sistemazko desberdintasunei.

Araban, beste lurralde batzuetan bezala, emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunak hainbat alderdi hartzen ditu: - Genero indarkeria - Errenta pertsonala. - Okupazio-tasa oraindik ere gizonena baino% 10 txikiagoa da. - Lan-behin-behinekotasun handiagoa - Etxeko lanak eta familia-inguruneko zaintzak

Beste desberdintasun batzuk, genero-kontuak, sexu-identitatea eta -orientazioa, etnia, jatorria, kredoa eta ideologia politikoa

Araba, herritar libreek eta eskubideetan eta betebeharretan berdinak direnek osatutako lurraldea.

ERRONKAREN DIMENTSIOA
➢ Genero-berdintasunaren indizea, 2017. urtean, 71,0 puntu txikiagoa zen Euskadiko batez bestekoa baino (71,1), Estatuko (70,1) eta Europako (67,4) batez bestekoaren gainetik. 2030erako, Araba 80 puntutik gora zegoen.
➢ Genero-indarkeriako kasuak. Indarkeriarik gabeko gizartea lortzea.

Araba

Langabezia-tasa:% 17,1 2014. urtearen amaieran eta% 10,2 2019an.
Jaiotza-tasa, 2019% 7,8 eta% 400tik gorako igoera hiriburuan.

Pobrezia-indizeek behera egin dute azken 4 urteetan.

Hezkuntza-maila analfabetismo-tasaren% 2 inguru % 5 inguruko unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonak.

Araba, gizartea egituratzen den lurraldea Zuzena, pertsonen arteko lankidetza lehenesten duena eta inor atzean geratzen ez dena.

ERRONKAREN DIMENTSIOA
➢ Etxebizitzarako sarbidea erraztuz. (Babes ofizialeko etxebizitzak sustatzea)
➢ Pertsona ahulei arreta ematea.
➢ Gizarte-zerbitzuetako erreferentea.

Gizarte-zerbitzuen eredu propioa.

Kalitatea, ekonomikoki jasangarria eta beharrei erantzuteko gai dena
 

Etengabeko prestakuntza.
 

Kalitatezko enplegua.
 

Pobrezia energetikoa 0.
 

Gizarte eleanitza. Euskararen erabileraren normalizazioa bultzatzea.
 

Arreta berezia gazterian. (Proiektu pertsonalak eta profesionalak kalitate-baldintzetan garatzea).
 

Pertsona kalteberekiko erantzunkidetasuna.

Askatasunaren, demokraziaren, ekologiaren, adiskidetasunaren, aktibismoaren eta lankidetzaren errespetuagatik eta sustapenagatik identifikatzen den gizartearen erreferente den Araba.

Langabeziatik, kultura gabeziatik eta bazterkeriatik aske dagoen askatasuna.
 

Demokrazia. Gobernu irekia, gardentasuna, parte-hartzea eta lankidetza publiko-pribatua)
 

Ekologia. Zero lurraldea: CO2, hondakinak, erresilientea, jasangarria, energetikoki eraginkorra
 

Jarduera ekintzailea, integratzailea, euskalzalea, europazalea...
 

Lankidetza. Eredu ekonomiko kooperatiboa, erabakiak hartzen parte hartzea, intermepresariala, zientzia eta teknologia enpresarekin.

Euskalzaletasuna.
 

Konkordia. Lurralde irekia, solidarioa, parte-hartzailea, konprometitua, sarean.