Araba Helburu ikonoa

 

Araban etorkizun partekatua eraikitzeko oinarriak

 

 

 

Ibilbidea-prozesua

1. fasea* – Zundaketa-inkesta– gaindituta, hasierako koaderno bat dugu, etorkizun partekatu hori eraikitzen hasteko, ARABA HELBURU partaidetza-prozesuarekin lortu nahi duguna.

Koaderno hau Arabaren lehen ikuspegi partekatutik abiatzen da, azken helburu edo xede batzuen bidez. Ikuspegi horrek aukera ematen digu Lurraldearen erronka handiak formulatzeko eta interes partekatuko lan-ildoak diseinatzeko.

- Arabako sare sozioekonomikoa osatzen duten sektoreetan erreferenteak diren pertsonei egindako inkesta baten bidez artikulatutako kontsulta- eta hausnarketa-prozesu baten emaitzatik abiatuta eraiki da. (Ikus Inkestaren ondorio nagusien eranskina).
- ARABA HELBURUren hurrengo fasea egituratzeko oinarriak ezarriko ditu. Fase hori elkarlaneko Think Tank prozesu batean oinarrituko da. Hasiera batean dokumentua aztertzea diagnostiko partekatu bat izateko, ondoren lankidetzan oinarritutako ekimenak formulatzeko.

Funtsezko alderdiak: parte-hartzea, baterako hausnarketa, baterako sorkuntza eta Araba estrategiko, erreferente, sozialki eta lurraldez kohesionatu eta erresiliente baten aldeko apustu irmoa.

* Kontsulta parte-hartzailearen fasearen aurretik, hausnarketa-prozesu bat egin zen, kontsulta zein hartzaileri zuzendu behar zaion, haren edukia zehazteko. Barruko hausnarketa-prozesu baten ondoren (0. fasea) ezarritako helburuen eta erronken garrantzia berretsi behar da kontsultarako fasean.

 

Hasierako koadernoaren edukia

Hasierako koadernoak kontsulta-prozesuaren ondoren Araba 2030 Ikuspegia lortzeko garrantzitsuentzat jo diren 12 erronkak aztertzen ditu. Garapen Iraunkorreko Helburuekin lotutako 17 jomugak lortu dira Araban, eta horiek markatzen dute garapen jasangarriaren agertokia munduan.

Arabako 17 helburu horiek 4 arlo nagusiri dagozkie: Ko-Herritartasuna, Eko-Lurraldea, Eko-Berrikuntza eta Ko-Gobernantza. Kontroleko azken osoko bilkuran definitutako ildo estrategiko nagusiekin bat datozen arloak:

➢ Gizarte-politiken esparru berria
➢ Susperraldi ekonomikoa eta enplegua
➢ Klimaren aldeko ekintza
➢ Gobernantza

Helburu horiek lortzeko, eta kontsulta-prozesuan ekarpenak egin dituzten 146 agenteekin testatu ondoren, 12 erronkari erantzun behar zaie, Gobernuaren eta Lurraldearen ekintzaren bidez.

1. I+G+b-ko inbertsioa biderkatzea
2. Digitalizazio-prozesua bultzatzea
3. Trantsizio energetikoa eta klima-aldaketa
4. Enpresa zirkularraren eredua orokortzea
5. Lurralde-kohesioa
6. Lehen sektorearen balioa nabarmentzea
7. Adineko pertsona aktiboak
8. Talentu nahikoa eta bikaintasuna
9. Kultura-sarbidea, -gozamena eta -sorkuntza
10. Berdintasuna blindatzea
11. Gizarte-kohesioa indartzea
12. Bizikidetza-balio berriak zabaltzea

Erronka bakoitza, inkestan kontrastatu eta baliozkotu dena, eskema honen arabera aztertzen da:

➢ Erronkaren garrantzia justifikatzea.
➢ Arabako Lurralde Historikoaren hasierako egoera erronkari eta joerei dagokienez (EAE eta beste eskualde batzuen arteko alderaketa).
➢ Erronkaren formulazioa eta dimentsioa
➢ Transformazio-palankak


Laburpen-taula bat sartu da identifikatutako 12 erronken analisiarekin. Erronka horiek Arabako Foru Aldundiak Agenda 2030ekin duen ibilbide-orriaren isla dira, eta, hedaduraz, Agenda 2030 Arabako Lurralde Historikoan duen kokapenaren isla.

 

Erronkak

 

I+G+b-ko inbertsioa biderkatzea. Zientzia eta teknologia, erronka globalei irtenbideak eskaintzeko

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak
Europa I+Gko inbertsioa 2018ko BPGd-an,% 2,11n.
- ETEen ikuspegia - Balio erantsi handiko zerbitzuak eta produktuak - Aberastasuna sortzea - Kalitatezko enplegua - Txina eta USA indargabetzea.
Berrikuntza-ekosistema egituratuz: sektore publikoa, unibertsitateak, ikerketa-zentroak, finantza-sektorea eta enpresak.
Araba, I+G Euskadiko batez bestekoaren azpitik eta beheranzko joera. I+G+b arloko euskal politikak Euskadi 2030ean Europako eskualde aurreratuenen artean kokatzea du helburu.

Arabak Euskadiko batez bestekoarekin alderatuta duen aldea gainditzea, I+G+b arloan egiten duen inbertsioa nabarmen handituz, eta Europako batez bestekoarekin parekatuz.

ERRONKAREN DIMENTSIOA
➢ I+G arloan duen intentsitatea bikoiztea, urteko% 6,4ko tasara igoz.
➢ I+Gko gastu pribatuaren proportzioa (enpresak 2019ko% 54,6tik Alemania bezalako herrialdeen% 60ra igaro dira).
➢ Enpresa berritzaileen ehunekoa (2018an% 20,2 izatetik 2030ean% 50etik aurreratuen dauden eskualdeetara igarotzea).

I+Gko inbertsioa (publiko-pribatua); ZTBESren presentzia handitzea Araban.


Ezagutzaren azpiegitura aurreratuetan inbertsioa. (Lurralde-sarea)

Ekintzailetza berritzailea sustatzea

Integrazio-ekosistemak. (Ezagutzaren transferentzia eta emaitzen gauzatzea).

Trakzio-enpresak. I+G+b jarduera zabaltzea ETEetan.

Unibertsitatearen presentzia aktiboa (bikaintasun ikertzailea, ezagutza gizarteari eta enpresa-sareari transferitzea).

Lankidetzako lanbide-heziketa.

 

 

Digitalizazio-prozesua bultzatzea

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak

Etorkizun digitalak aukera asko ematen dizkie pertsona, enpresa eta erakunde publiko eta pribatuei.
- Zerbitzu publikoen eskaintza, gardenagoa eta parte-hartzaileagoa.
- Enpresek merkatuan duten posizioa hobetzea, antolaketa-prozesu eta -sistema efizienteagoak eta produktu eta zerbitzu jasangarriagoak eta berritzaileagoak erabiliz

Aldi berean, kezka bereziak sortzen ditu aldaketa teknologikoak ulertzeko eta gure gizarteak eskatzen duen erritmora egokitzeko zailtasunak dituzten kolektibo eta gizarte-talde askorentzat, zibersegurtasun-arazoak.

Digitalizazioan, Euskadi Europako batez bestekoaren eta Europako herrialde aurreratuenen mailatik gora dago. Alde handiak daude adin-taldeen eta kolektibo behartsuenen arabera. Hobetzeko tarte handia dago teknologia digital aurreratuagoen erabileran, hala nola sareetan, merkataritza elektronikoan eta plangintza- eta kudeaketa-software aurreratuaren txertaketan. Oraindik hobetzeko aukera dago ETEak 4.0 teknologia (IoT, Big Data, Ia, robotika) txertatzeko.

Arabako eten digitala gainditzea, bai eremu publiko-pribatuan (digitalizazio-prozesuak, lehiakortasuna/4.0 industria, e-administrazioa), bai gizartean, pertsona guztiek aukera berdinak izan ditzaten bermatuz.

ERRONKAREN DIMENTSIOA
➢ Gap Digital Soziala eta laborala (pertsonak)
➢ Teknologia eta zerbitzu digitalak enpresetan eta administrazioan.
➢ 4.0 industriaren pentsioa.

Administrazio digitala (maila guztietan ezartzea)


Digitalizaziorako sarbide unibertsala.
 

Enpresa-kultura digitala.
 

Enpresa digitala-ETEak.
 

Talentu digitala
 

Zerbitzu espezializatuak eta azpiegiturak.
Lankidetza.

Hezkuntza- eta teknologia-sistemako agenteekiko lankidetza erraztea.
 

Lurralde-, hirigintza-, mugikortasun- eta hondakin-politiken kudeaketa digitalizatzea.


Trantsizio energetikoa eta klima aldaketa

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak

Ahulezia gero eta handiagoa krisi klimatikoaren aurrean (ondorioak ekonomian, gizartean eta ingurumenean) Europako helburua 2050erako karbono-isurketen neutraltasuna (isurketa = landaretzaren bidez xurgatzeko gaitasuna) Trantsizio ekologikoa Europako Berreskuratze Planaren hiru zutabeetako bat da.

Arabak guztizko kontsumo txikiagoa, baina per capita energia-kontsumoaren erlazio handiagoa.

Energia-iturri berriztagarrien erabilera sustatzea, mugikortasunaren analisia.

Paper garrantzitsua duen lurraldea, isuritako karbonoa xurgatzeko eta finkatzeko orduan.

Araba lurralde konprometitua des karbonizazioko Europako helburuekin (karbono-neutraltasuna 2050ean) eta Parisko akordioarekin eta trantsizio energetikoarekin.

Erronka globala. Co2 ibilbide-orri neutroa. Berotegi-efektuko gasen isuriak energia-kontsumotik eta BPGd-tik bereiztea.

Euskadi, Estrategia CC helburuak% 40ko emisioak murriztea ezartzen du. Berriztagarrien% 21 energiaren azken kontsumoan 2030ean

Egungo ekoizpen-, kontsumo- eta energia-kudeaketaren eredua eraldatzeko inbertsioa.

Mugikortasun-eredu jasangarri berria.

Azpiegiturak eta ekipamenduak berritzea.

Araba bioeskualdea (energiaren ekoizpena eta kontsumoa, uraren zikloa, zerbitzu ekosistemikoak edo elikadura).

Naturguneak konektatzea klima-aldaketaren egokitzapena indartzeko.

Klima-mehatxuak. Arriskua murriztea eta erresilientzia-gaitasuna handitzea.

Irtenbide naturalak.

 

 

Enpresa zirkularraren eredua orokortzea 

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Formulación y dimensión del reto Palancas de transformación

Crecimiento de la población, crecimiento del consumo de materiales y energía, fuerte presión sobre los recursos naturales e impactos medioambientales insostenibles.

Economía circular mantiene el ciclo de vida de los productos, materiales y recursos durante el mayor tiempo posible, reduciendo al mínimo la generación de residuos y reintroduciendo los recursos repetidamente en el ciclo productivo, obteniendo el máximo valor de los productos que llegan al final de su vida útil.
− Mejorar su relación con el medio ambiente.
− Oportunidades de negocio y competitividad

Euskadik ekonomia zirkularreko estrategia du.
Euskadin, ekonomia zirkularra

BPGren% 1,12 da, eta enplegu osoaren %2,08 sortzen du (Alemanian, adibidez,% 2,00 sortzen du).
Euskadin, sortutako hondakinen% 72 industriatik datoz.

Araba oso industria lehiakorra da, baina inportatutako lehengaien oso mendekoa.

Ekonomia zirkularra aukera bat da: ekodiseinua ekoizpen-sare osoan, birmanufaktura, berregokitzea, berritzea eta berrerabiltzea.

Araba, ekoizpen eta kontsumo eredu lineal bat, eredu zirkular (hondakinen gutxieneko sortzea eragingo duena) bat ezartzean aurrera doan Lurraldea

➢ Ekonomia zirkularreko praktikak zabaltzea trantsizio-tresna gisa.
➢ La Hondakinen sorrera murriztea (2018an 474 kg/biztanleko izatetik 400 kg/biztanleko izatera).
➢ Materialek ekoizpen-zikloan duten balioari ahalik eta denbora luzeenean eustea.


 

Ekodiseinua, berrerabilpena eta birmanufaktura.

Hondakinen sorrera minimizatzea eta haien kudeaketa optimizatzea, hondakinen Europako hierarkian oinarrituta.
 

Eragileentzako pizgarri ekonomikoak bultzatzea.

Zirkularitatea bultzatuko duen elkarlaneko ekonomiarako baldintzak ezartzea.
 

Kontsumo eko-arduratsua.
 

Ingurumenarekiko kontzientziazioa eta politika pizgarriak.

 

Lurralde kohesioa 

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak

Lurralde Kohesionatua bere herritarren beharrak asetzen dituena da, non bizi diren kontuan hartu gabe.

Udalen arteko lankidetza funtsezkoa da ekipamendu eta zerbitzu publikoak emateko orduan, eta, horrela, gizarte-, ekonomia- ingurumen, zatiketa saihestuz.

Araba:
- EAEko lurralde zabalena. - Indar desorekatua- makrozefalia
- Biztanleen% 75 baino gehiago zerbitzu eta azpiegitura gehienak zentralizatzen diren hiriburuan bizi dira.
Erronka da ondasun publikoen eta azpiegituren eskaintza bat egitea, oreka bermatzeko.

Araba, Lurralde kohesionatu, orekatu eta polizentrikoa, aukera-berdintasuna eta zerbitzuak eskuratzeko eta ondasun publikoak eta oinarrizko eskubideak eskuratzeko berdintasuna ziurtatzen duena

➢ Oinarrizko zerbitzu publikoen eta/edo kolektiboen sarea behar bezala hedatzeko irizpideak eta helburuak ezartzeko gogoeta.
➢ - Irisgarritasuna. Osasun-, hezkuntza- eta kirol-ekipamenduetarako 20 km baino gutxiagoko distantzia ezartzea.
➢ Lurralde konektatua.

Lurralde polizentrikoa (eskualdeko nodo solidoak eta ekipatuak).
 

Lurraldeen arteko lankidetza.
Lurraldean zerbitzu publikoetarako sarbide homogeneoa izatea.

 

Azpiegitura aurreratua lurralde osoan.
 

Landa-guneak sustatzea. Eskualdeko ingurunearekin konektatutako lurralde kooperatiboa: (trenbidekoa eta airekoa)
 

Garraio multimodala. Araba Europako konektibitate-ardatzetan integratzea eta salgaien garraio multimodalaren merkatuan duen kokapena aprobetxatzea

 

Lehen sektorearen balioa nabarmentzea

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak

Lehen sektorea garrantzi handiko aktiboa da lurralde orekatu batean, jasangarria bere baliabideen erabileran eta kudeaketan.

Lehen sektore aktiboa zaintzea aniztasunaren, aukeren, aberastasunaren eta bizi-kalitatearen sinonimoa da.
- Ingurumena zaintzen du - Elikagai osasuntsuak eta kalitatezkoak hornitzea - Jarduera ekonomikoa

Araba:
-EAEko nekazaritza- eta abeltzaintza-jarduera handiagoa.
-Biztanleriaren zati bat gero eta sentsibilizatuago egotea iraunkortasunari buruz, naturaren kontserbazioari balioa esleitzeari buruz.
-Espezializazioaren eta kalitatezko produktuaren barruko merkatu-nitxoa.
-Despopulazioaren aurkako aukera

Araba, balio erantsi handiko lehen sektore lehiakorra duen lurraldea, ekoizpen jasangarrira bideratua eta paisaiaren eta lurraldearen osagai egituratzaile sendoa duena.


➢ Lurraldean presentzia berreskuratzea eta Arabako osasunean eragin positiboa duten ezaugarriak transmititzeko gai izatea.
➢ Sektoreari balioa ematea eta herritar guztiengan dituen onurak eta ondorio positiboak zabaltzea.
➢ Ekoizpen ekologikorako trantsizioa ahalbidetzea. - Belaunaldien arteko ordezkapena sustatzea eta despopulazioa geldiarazten laguntzea (sustapen-neurriak)

Lehen sektorearen modernizazioa (berrikuntza eta digitalizazioa)
 

Sektoreari balioa ematea eta gizartearen aintzatespena hobetzea.
 

Mahastizaintzako eta ardogintzako sektorearen aldeko apustua.
 

Elikagaien industriaren berrikuntza eta lehiakortasuna bultzatzea.
 

Merkaturatze-kanalak garatzea.
 

Tokiko produktua sustatzea.

 

Adineko pertsona aktiboak

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak
Garrantzitsua da zahartzaroari buruzko gizarte-pertzepzioak iraultzea. Silver Economyk aukera zabala eskaintzen du Araba bezalako lurralde "atsegin" baterako.
Gizarte aurreratu ororen erabakia da adinekoen bizi-kalitatea hobetzea.
Araba:
Alderantzizko populazio-piramidea.
Gizarte-arretako zentroen erabiltzaile gehiago EAEn. Zentroka, 32 erabiltzaileko ratio baxuena.
Belaunaldi horrek erosteko ahalmen handiagoa du, eta horrek negoziorako aukerak ematen ditu

Araba, adinekoak balioesteko eta aktibatzeko gai den lurraldea, gizarteari eskaintzen dion aukera aitortuz eta lurraldearentzako aberastasun-iturri gisa.


➢ Gizarte-prestazioetan izandako gastua (8.256 euro 1995ean, 17.207 €-koa izango da 2017. Urteko igoera metagarri horri 2030era arte eustea da helburua).
➢ Batez besteko errenta pertsonala
➢ 65 urtetik gorako emakumeen batez besteko errenta pertsonala. Araban emakume baten batez besteko errenta gainditzea da 2030erako helburua

Bizitza aktiboa eta osoa sustatzea

Diskriminazio positiboko ekimenak sustatzea, gaitasun eta trebetasun berriak ikasteko aukera izan dezaten

Autonomia eta independentzia sustatzea

Beren eskubideak defendatzea, diskriminazio-mota guztiak ezabatzea.

Zahartzearen zeharkako ikuspegia

Boluntariotza eta partaidetza bultzatzea, pertsonekin eta pertsonen artean

Zahartze osasuntsua

Zainketen, eraginkortasunaren eta duintasunaren lurraldea, gure adinekoak eta mendekoak artatzeko.

Silver economy delakoaren aukerak aprobetxatzea

 

 

Talentu nahikoa eta bikaintasuna 

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak

Globalizazioa, gero eta lehiakorragoa eta aldakorragoa enpresa-sarearentzat. Horrela, talentua atxikitzeko eta erakartzeko lehia mundu mailako fenomenoa ere bada.

Etorkizunerako, ezinbestekoa da gai izatea ekonomia lehiakor bati eusteko, eta, horretarako, beharrezkoa da talentua sustatzea eta atxikitzea, gure gazteak atxikitzea eta pertsonak erakartzea, gure lurraldeak eskaintzen duen zerbitzu- eta bizitza-kalitatearen bidez.

Araba
2018an,% 97,9k, gutxienez, lehen mailako ikasketak zituen
- LHren garapen sendoa eta enpresa-sarearen beharrei lotutako beste ikasketa profesional edo artistiko batzuk
LH: ikastetxe publikoen sare bat (Ikaslan, 12 ikastetxerekin) eta ikastetxe pribatu bat (Egibide, 5 pribaturekin).
- Ingeniaritza eta Industria 4.0, Farmazia, Giza Zientziak, Osasuna, Kirola, Eduki Digitalak edo Sormen Industrietako unibertsitate-sistema

Handicap:
Bokazio zientifiko-teknologikorik eza emakumeen artean, biztanleriaren ia erdia erronkari eta aurrerapen teknologikoei erantzuteko gai ez baita.

Alderantzizko populazio-piramidea.

Araba, giza kapital nahikoa eta gaitua duen Lurraldea, enpresa-ehunaren eskaerari erantzuten diona, talentua finkatzeko beharrezko baldintzak sortzeko gai dena.
 

- Eskola-uzte goiztiarrarekin amaitzea (helburua:% 7, herrialde baxuak bezala)

- Steam formazioetan dagoen genero-aldea murriztea.

Hezkuntza-sistema aurreratua eta bikaintasunekoa
 

Enpresetan, zientzia- eta teknologia-eragileetan eta zerbitzu publikoen horniduran talentu gazte kualifikatua sar dadin erraztea.
 

Lurraldeak gazteenganako duen erakargarritasuna sustatzea
 

Nazioarte mailan talentua erakarriko duen ingurune ekonomikoa, ingurumenekoa, kulturala eta soziala sortzea.
 

Talentua erakartzeko programak garatzea.
 

Steam prestakuntza, arreta berezia neskengan.

 

Sarbidea, gozamena eta kultura-sorkuntza 

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak

Kulturak eragin zuzena du gizartearen eta norbanakoaren ongizatean.

Kultura eta sormena aktiboak dira berrikuntza sozial, ekonomiko eta politikorako.

Garapen ekonomikoa bultzatzen dute beste sektore batzuetan, kidetasun- eta identitate-sentimenduak sortzen dituzte, eta integratzeko eta aniztasuna bultzatzeko gaitasuna dute.

Kultura-sorkuntza bultzatzea estrategikoa da, eta ekosistema publiko-pribatu bat behar du.

Arabako Kulturaren Plan Estrategikoa 2017-2020. Nolabaiteko hobekuntza 2017arekin alderatuta.

Udalek kulturan egindako gastua EAEko batez bestekoaren azpitik dago (82,69 €/ bizt./urte; 115,46 €/ bizt./urte; Gipuzkoa 135 €2018an Enplegua.

Hobetzen ari da, baina 2009ko zenbakietara iritsi gabe (Kulturaren Euskal Behatokia).
Argitalpen-ekoizpena. Araba 38 zen, Bizkaian 52, eta Gipuzkoa, berriz, 11.
Kultur eskaintza.

EAEko biztanle bakoitzeko daturik onenak (2018), irakurketa-puntuei, liburukiei, aldizkako argitalpenei eta liburutegi publikoetako langileei dagokienez.

Kultura-sorkuntzako eta sormeneko enpresak. Kultura- eta sormen-enpresen egungo ratioa 100.000 biztanleko 610 da, eta Gipuzkoan 820.

Araba, kulturarako eta kultura-sorkuntzarako sarbidea bermatzen duen lurraldea, errealizazio pertsonal eta kolektiborako mekanismo gisa

ERRONKAREN DIMENTSIOA
➢ Gastu publikoa kulturan.
➢ Kultura- eta sormen-enpresen kopurua (KSI enpresen ratioa, 100.000 biztanleko, 610 izatetik 730 izatera pasatzea proposatzen da, eta 2030erako, Gipuzkoako egungo egoeraren inguruan, 820.

Kultura-ondasunetarako sarbide unibertsala bultzatzea
 

Kultura euskalduna ulertu eta zabaltzea
 

Arabako kultura-ondarea gizarte multikultural bateko multzo integratzaile gisa ulertzea.
 

Kultura-sorkuntzako prozesuak indartzea
 

Kultura zabaltzeko jarduerak sustatzea.
 

Kultur sorkuntza bultzatzea
 

Gasteizko oinarrizko gizarte-, kultura- eta kirol-eredua zabaltzea (bizikidetza eta herritarrak kulturarekin elkartzea)

 

Berdintasuna blindatzea

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak

Gizartean desberdintasun mota desberdinak daude: sexua, arraza, jatorria, erlijioa, dibertsitate funtzionala, etab.

Berdintasunari heltzeak esan nahi du gizarteak eta administrazio publikoak kontzienteki aurre egin behar dietela egiturazko nahiz sistemazko desberdintasunei.

Araban, beste lurralde batzuetan bezala, emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunak hainbat alderdi hartzen ditu: - Genero indarkeria - Errenta pertsonala. - Okupazio-tasa oraindik ere gizonena baino% 10 txikiagoa da. - Lan-behin-behinekotasun handiagoa - Etxeko lanak eta familia-inguruneko zaintzak

Beste desberdintasun batzuk, genero-kontuak, sexu-identitatea eta -orientazioa, etnia, jatorria, kredoa eta ideologia politikoa

Araba, herritar libreek eta eskubideetan eta betebeharretan berdinak direnek osatutako lurraldea.

ERRONKAREN DIMENTSIOA
➢ Genero-berdintasunaren indizea, 2017. urtean, 71,0 puntu txikiagoa zen Euskadiko batez bestekoa baino (71,1), Estatuko (70,1) eta Europako (67,4) batez bestekoaren gainetik. 2030erako, Araba 80 puntutik gora zegoen.
➢ Genero-indarkeriako kasuak. Indarkeriarik gabeko gizartea lortzea.

Zero indarkeria.
Genero-berdintasuna.
Zero langabezia.
Arrazakeriarik ez.

 

Gizarte-kohesioa indartzea 

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak
Gizarte-kohesioa baldintza sozial, ekonomiko, politiko eta kulturalak sortzera bideratutako bitarteko bat da, non pertsonek erakundeengan konfiantza eta babesa duten, deliberazio-prozesuetan parte hartzen duten eta komunitateko kide izatearen sentimendua eta egoera ahulean dauden taldeetako kideekiko elkartasuna garatzen dituzten.

Araba

Langabezia-tasa:% 17,1 2014. urtearen amaieran eta% 10,2 2019an.
Jaiotza-tasa, 2019% 7,8 eta% 400tik gorako igoera hiriburuan.

Pobrezia-indizeek behera egin dute azken 4 urteetan.

Hezkuntza-maila analfabetismo-tasaren% 2 inguru % 5 inguruko unibertsitate-ikasketak dituzten pertsonak.

Araba, gizartea egituratzen den lurraldea Zuzena, pertsonen arteko lankidetza lehenesten duena eta inor atzean geratzen ez dena.

ERRONKAREN DIMENTSIOA
➢ Etxebizitzarako sarbidea erraztuz. (Babes ofizialeko etxebizitzak sustatzea)
➢ Pertsona ahulei arreta ematea.
➢ Gizarte-zerbitzuetako erreferentea.

Gizarte-zerbitzuen eredu propioa.

Kalitatea, ekonomikoki jasangarria eta beharrei erantzuteko gai dena
 

Etengabeko prestakuntza.
 

Kalitatezko enplegua.
 

Pobrezia energetikoa 0.
 

Gizarte eleanitza. Euskararen erabileraren normalizazioa bultzatzea.
 

Arreta berezia gazterian. (Proiektu pertsonalak eta profesionalak kalitate-baldintzetan garatzea).
 

Pertsona kalteberekiko erantzunkidetasuna.

 

 

Bizikidetza-balio berriak zabaltzea 

 

Erronkaren garrantzia justifikatzea ALHren hasierako egoera, erronkari eta joerei dagokienez Erronkaren formulazioa eta dimentsioa Transformazio-palankak
   

Askatasunaren, demokraziaren, ekologiaren, adiskidetasunaren, aktibismoaren eta lankidetzaren errespetuagatik eta sustapenagatik identifikatzen den gizartearen erreferente den Araba.

Langabeziatik, kultura gabeziatik eta bazterkeriatik aske dagoen askatasuna.
 

Demokrazia. Gobernu irekia, gardentasuna, parte-hartzea eta lankidetza publiko-pribatua)
 

Ekologia. Zero lurraldea: CO2, hondakinak, erresilientea, jasangarria, energetikoki eraginkorra
 

Jarduera ekintzailea, integratzailea, euskalzalea, europazalea...
 

Lankidetza. Eredu ekonomiko kooperatiboa, erabakiak hartzen parte hartzea, intermepresariala, zientzia eta teknologia enpresarekin.

Euskalzaletasuna.
 

Konkordia. Lurralde irekia, solidarioa, parte-hartzailea, konprometitua, sarean.

 

 

Araba Helburu inkestaren ondorioak

 

Arabako sare sozioekonomikoa osatzen duten sektoreetan erreferente diren 200 pertsonari baino gehiagori galdetegi bat bidalita, 3 helburu nagusi lortu nahi ziren:

- Araba parte-hartze prozesu bihurtzea

- Barneko gogoeta-lan bat baliozkotzea (0 fasea)

- Lan-mahaiek ondoren egituratuko dituzten erronkei lehentasuna ematea – THINK TANK –; horien hausnarketak datozen urteetan gobernu-planaren ildo estrategikoak definitzen lagunduko du. (10-15 urte)

Hona hemen inkestaren emaitza, parte-hartzeari, hautatutako 17 xedeen balorazioari, proposatutako 12 erronken baliozkotzeari eta eragileen konpromisoari dagokienez:

 

Ondorio nagusiak 

Parte-hartzea:
- % 61 (237 inkestatatik 146)
- % 92 erantzun osoak
- % 5,5 euskaraz

11 agente-kategoria, parte-hartze handienetik txikienera ordenatuta:

- Elkarte ekologistak eta ingurumenzaleak (% 93)

- Arabako Toki Administrazioa (% 80)

- Gizarte-erakundeak (% 70)

- Kulturaren mundua (% 65)

- Enpresa-erakundeak (% 64)

- Hezkuntza eta Zientzia eta Teknologia Erakundeak (% 60)

- Euskal erakundeak (% 60)

- Kirol Mundua (% 59) - Enpresak (% 50)

- Erakunde sindikalak (% 31)

- Alderdi politikoak (% 22)

 

Arabarako xedeak eta lehentasunak 

Helburu horien hautaketa barne-hausnarketako prozesu baten emaitza da. Nazioarteko Erkidegoak onartutako Garapen Iraunkorreko 17 Helburuekin nolabaiteko bat-etortzea duten 17 helburu dira.

Arabako 17 xedeak eta lehentasunak ikonoa

Adostasun-maila handia dago, eta adostasun handiena eragiten duena 6. helburua da: zahartze aktiboa eta erabatekoa. Sektoreka, sindikatuek adostasun-maila txikiagoa dute – Ez esanguratsua –, eta ingurumenekoek ia erabateko adostasuna erakusten dute proposamenarekin.

Lehenestea. Erantzunen% 51k honako helburu hauek lehenesten ditu:

- Indarkeriarik gabe

- Ongizate unibertsala

- Ekintza klimatikoarekiko konpromisoa

- Berrikuntzan eta eko-erantzukizunean oinarritutako ekonomia

- Erantzukidetasuna ahulenekin

 

Arabako erronkak eta lehentasuna 

12 erronka horiek hautatzeak ere barne gogoeta-prozesu bati erantzuten dio. Erronka horiei koordinatuta ekiteak, sektore publikoa eta pribatua babestuz eta lurraldez gaindiko testuinguru onuragarri eta lerrokatu batekin, Araba 2030erako planteatutako 17 xedeak lortzea ekarriko luke.

Lehentasunak. Inkestaren emaitzek agerian uzten dute erronka guztien garrantzia, eta honako hauek dira lehentasunezko hiru erronkak:

- Trantsizio energetikoa egitea eta klima-aldaketaren aurkako borrokari aurre egitea (8,7/10)

- Talentu nahikoa eta bikaintasuna (8,6/10)

- Berdintasuna blindatzea (8,6/10)

 

Planteatutako erronken aurrean Arabak duen egoeraren pertzepzioa

Inkestaren emaitzen arabera, Arabak 2.7 puntu ditu 5etik, erronkei dagokionez. Aritmetikoki ikusten da Araba planteatutako erronkei aurre egiteko bidearen erdian dagoela. Zabalduta dago Araban gaur egun aurreratuen dagoen erronka pertsona nagusi aktiboena delako ideia/pertzepzioa (5etik 3)

Hain aurreratuta ez dauden erronkei dagokienez, honako hauek nabarmentzen dira:

- Talentu nahikoa eta bikaintasuna (5etik 2,4)

- Enpresa zirkularraren eredua orokortzea (5etik 2,4)

 

Eragileek 12 erronkekiko duten konpromisoa aztertzea

Konpromiso-mailari heltzeko, hasieran identifikatutako 11 kategoriak 4 eragile-taldetan biltzen dira, eta, datuak ustiatu ondoren, esan dezakegu beren konpromisoa honako hauekin lotuta dagoela:

- Administrazio publikoa

- Enpresak→Konpromiso-maila txikiagoa

- Eragile zientifiko-teknologikoak→Inbertsio teknologikoa eta I+G+b.

- Hirugarren sektorea (gizarte-, ingurumen-, kultura- eta kirol-erakundeak) →Konpromiso-maila gorena baita erronka sozialekiko ere.

Eragileen 4 mailek nabarmendu dute digitalizazio-prozesua sektore guztietan bultzatzeko erronka, Arabako konpromiso-mailarik handienean, hain zuzen ere.

 

Ondorio orokorrak

Gizarte politikak eta herritarrak

Eko-lurraldea eta klimaren aldeko ekintza

Susperraldi ekonomikoa eta enplegua

Gobernantza eta parte-hartzea

 

Ikus-entzunezko materiala


Aurkezpen ekitaldia Araba Helburu

(2021eko apirilaren 22an, Azukareraren eraikinean )

 


 

Ekonomia berreskuratzea

 


 

Klimaren aldeko ekintza

 


 

Gizarte politikak

 


 

Gobernantza