Aiaraldeko Plan Estrategikoa

AIARALDEA

AIARALDEA PLANA. ZER DA?

Aiaraldea eskualdearen egoera konplexuak, azken urteotan enpresen itxiera eta trakzio-enpresa batzuen gaineko mehatxua jasan dituenak, berekin 2020an parlamentu-ponentzia bat berraktibatzeko beharra ekarri zuen, hainbat eragile sozial, ekonomiko eta sindikal bildu eta, eskualdeko egoera sozioekonomikoa elkarrekin azter zezaten irtenbide bila.

2020ko urriaren bukaeran, Eusko Legebiltzarrak aho batez onartu zuen Aiaraldeko berpizte sozioekonomikorako ponentzia berrabiaraztea, Arabako Aiara eskualdea eta Bizkaiko Urduña, Orozko, Arrankudiaga eta Arakaldo udalerriak ekonomikoki suspertu eta biziberritzeko formulak bilatzeko, COVID-19ak eragindako erronkei aurre egiteko erronka gehigarriarekin.

Jarduteko premia larria zela eta, Arabako Foru Aldundia lanean hasi zen Legebiltzarrean eratutako ponentziaren jarduerari jarraipena emateko. Horrela, Arabako Foru Aldundia Aiaraldea suspertzeko eta ekonomia suspertzeko proiektua diseinatzen ari da, eta proiektu hori izango da Eusko Jaurlaritzak Aiaraldean jarriko dituen 24 milioiak inbertitzeko oinarria, eskualde behardunak edo lehentasunezko arreta-eremuak bultzatzeko Plan Berezi baten bidez.

2021eko martxoan Lehendakariak iragarritako planak, Berpiztuko Kontseilu Errektorearen bileraren ondoren, -Arabako Diputatu Nagusia ere bertan dagoela- 180 milioiko ezohiko inbertsio-programa bat du, Eskualde behardunetan edo Lehentasunezko Jarduketa-Eremuetan (LJE) hogei bat proiektu eragile dinamizatzeko xedea du, eta Eusko Jaurlaritzaren historian eremu horietan jarduteko abian jarritako programa handinahiena da.

Euskadiko gainerako Lehentasunezko Jarduketa-Eremuetan bezala, azken helburua honako hau da: Lehenik eta behin, epe laburrerako eskualde-mailako Berehalako Jarduera Plana (BJP) egitea, eta, bigarrenik, Aiaraldeko Plan Estrategikoa (APE) egitea, epe ertainera eta epe luzera, bakoitzari bere jarduerak eta aurrekontua zehaztuz.

Aiaraldeko gizarte eta ekonomia suspertzeko Legebiltzarreko Ponentzia berraktibatzea

2020ko urria

Aiaraldeko gizarte eta ekonomia sispertzeko Legebiltzarreko Ponentzia berraktibatzea ikonoa

Aiaraldeko Berehalako Jarduera Plana argitaratzea

2022ko martxoaren hasiera

Aiaraldeko Berehalako Jarduera Plana argitaratzea ikonoa

Plan Estrategikoa amaitzea

2022ko iraila

Plan Estrategikoa amaitzea eta argitaratzea

Kronograma Berehalako Jarduera Plana ikonoa

Legebiltzarreko ponentziaren ondorioen txostena argitaratzea

2021ko azaroa

Legebiltzarreko ponentziaren ondorioen txostena argitaratzea ikonoa

Aiaraldeko Plan Estrategiakoa garatzen hastea

2022ko martxoaren erdialdea

Aiaraldeko Plan Estrategikoa garatzen hastea ikonoa

FASEAK

1. Berehalako Jarduera Plana

Diagnostiko bat egin eta eskualdea suspertzen lagunduko duten hainbat neurri zehaztean datza. Honako irizpide hauei erantzun beharko zaie: egingarriak, langarriak eta zehatzak, bai lehendik dauden neurriak identifikatzea, bai ekonomia suspertzeko, enplegua sortzeko eta eskualdeko gizarte-garapenean sakontzeko proiektu berriak abian jartzea.

Jarduketen identifikazioa honako jardun-arlo hauen testuinguruan kokatzen da:

➢ Suspertze ekonomikoa.
➢ Enplegua eta prestakuntza.
➢ Gizarte-kohesioa eta zerbitzu publikoak.
➢ Hiri- eta ingurumen-berroneratzea.
➢ Lurraldea eta iraunkortasuna.

Jarduera hauek erakunde arduradunek eta laguntzaileek ezarriko dituzte, neurri bakoitzean jasotako egutegiari jarraituz.

Berehalako jarduera-plana egitean, lan-mahai bat sortu da, tartean dauden erakundeen presentziarekin, eta bilerak egin dira inguruko sektore sozioekonomikoarekin. Era berean, planaren ezarpenaren jarraipena koordinatuko du.

Plan hau abiaburutzat ere hartuko da, eta, ondoren, bigarren fasean, eskualdea suspertzeko epe ertain eta luzerako plan estrategiko bat prestatu eta abian jarriko da.

Helburua 2021-2022rako plan berezi bat zehaztea, Aiaraldearen garapena bizkortu eta bultzatuko duen epe laburreko jarduketekin.
Jarduerak ➢ Eskualdearen diagnostiko “espres” bat egitea. ➢ “Flash” kontrastea egitea funtsezko eragileekin, egungo egoera eta erronka nagusiak identifikatzeko. ➢ Lan-mahaia zabaltzea. ➢ “BJPren behin betiko bertsioa egitea, kontrastatzea eta baliozkotzea, epe laburreko neurriak barne hartuta.

Helburua

2021-2022rako plan berezi bat zehaztea, Aiaraldearen garapena bizkortu eta bultzatuko duen epe laburreko jarduketekin.

Jarduerak

➢ Eskualdearen diagnostiko “espres” bat egitea.
➢ “Flash” kontrastea egitea funtsezko eragileekin, egungo egoera eta erronka nagusiak identifikatzeko.
➢ Lan-mahaia zabaltzea.
➢ “BJPren behin betiko bertsioa egitea, kontrastatzea eta baliozkotzea, epe laburreko neurriak barne hartuta.

Dokumentazioa

➢ Berehalako Jarduera Plana (laburpena)

➢ Berehalako Jarduera Plana (dokumentu luzea)

0 FASEA

Berrikuspen bibliografiko baten bidez egungo egoera testinguruan kokatzea

(2021eko urria azaroa)

1 FASEA

Legebiltzarreko ponentziaren ondorioen txostena

(2021eko azaroa)

2 FASEA

Eskualdearen egoera eta erronka nagusiak parte hartze prozesu baten bidez kontrastatzea

(2021eko azaroa)

3 FASEA

Ondorioak ateratzea eta Berehalako Jarduera Planaren laburpen dokumentua egitea

(2022ko abendua)

2. Aiaraldeko Plan Estrategikoa

Aiaralderako Plan Estrategikoak (APE) funtsezko tresna estrategiko bihurtu nahi du Aiaraldea biziberritzeko; bertan biltzen dira Arabako Aiarako kuadrilla (bost udalerrik osatzen dute: Amurriok, Artziniegak, Aiarak, Laudiok eta Okondok) eta Bizkaiko Arratia-Nerbioiko lau udalerrik: Urduñak, Arrankudiagak, Arakaldok eta Orozkok.

APE Euskadiko eremu behardunak garatzeko erakundeen arteko estrategiaren koordinazio-esparruan garatzen da.

APEa metodologia honen arabera egiten da:

1.- Erakunde-, enpresa-, gizarte- eta ezagutza-mailako eskualdeko eragile garrantzitsu guztiak kontuan hartzen dituen partaidetza-prozesu baten ondorioa izatea.

2.- Eskualdearen garapen sozioekonomikoa modu integralean gainditzen du. Eta, horretarako, jarduketa-arlo tematiko hauek jorratu behar ditu:

➢ Suspertze ekonomikoa.
➢ Enplegua eta prestakuntza.
➢ Gizarte-kohesioa eta zerbitzu publikoak.
➢ Hiri- eta ingurumen-berroneratzea.
➢ Lurraldea eta iraunkortasuna.

3.- Eskualdearen etorkizunari buruzko ikuspegi estrategiko partekatua lortzea eta zehaztutako ikuspegian aurrera egiteko ildo estrategikoak eta proiektu eragileak zehaztea.

APEak eskualde bakoitzaren etorkizunari buruzko ikuspegi estrategiko partekatu bat definitzen du, 2030erako eta 2025erako denbora-muga batekin, eta etorkizun horretan landu beharreko erronka garrantzitsuak ezartzen ditu.

4.- APE egiteko fasean ezarritako partaidetza- eta adostasun-guneak irekita mantentzea ahalbidetuko duen gobernantza-eredu bat definitzea.

Gobernantza-organoei dagokienez, honela dago zehaztuta:

➢ Talde eragile bat, dagokion batzorde betearazlearekin, APE ezartzeaz arduratuko dena.
➢ Parte hartzeko gune edo foro bat, inplementatzen den bitartean eskualdeko eragile garrantzitsuen ekarpena eta parte-hartzea irekita mantendu ahal izateko.
➢ Herritarren informaziorako eta parte-hartzerako foro irekia, APEa baliozkotzea, jarraipena egitea eta bultzatzea ahalbidetzen duena.

5.- Eskualdearen bilakaera monitorizatzeko aukera emango duten jarraipen- eta ebaluazio-adierazleak txertatzea.

Helburua Aiaralderako esparru estrategiko partekatu bat definitzea eta baliozkotzea, eskualdea eraldatzeko, proiektu traktoreetan oinarrituta, eta gobernantza parte-hartzaileko eredu bat eta jarraipen- eta monitorizazio-sistema arin bat definitzea.
Jarduerak ➢ Eskualdearen egoerari buruzko azterketa- eta diagnostiko-txosten xehatua egitea. ➢ Partaidetza-prozesu orientatu bat dinamizatzea eta ondorio nagusiak ateratzea. ➢ Eskualdearen etorkizunari buruzko ikuspegi estrategiko partekatua lortzea. ➢ Trakzio-proiektuak definitzea. ➢ Gobernantza parte-hartzailearen eredu bat definitzea. ➢ Jarraipenerako eta ebaluaziorako mekanismo bat ezartzea. ➢ APEren behin betiko bertsioa egitea, kontrastatzea eta baliozkotzea

Helburua

Aiaralderako esparru estrategiko partekatu bat definitzea eta baliozkotzea, eskualdea eraldatzeko, proiektu traktoreetan oinarrituta, eta gobernantza parte-hartzaileko eredu bat eta jarraipen- eta monitorizazio-sistema arin bat definitzea.

Jarduerak

➢ Eskualdearen egoerari buruzko azterketa- eta diagnostiko-txosten xehatua egitea.
➢ Partaidetza-prozesu orientatu bat dinamizatzea eta ondorio nagusiak ateratzea.
➢ Eskualdearen etorkizunari buruzko ikuspegi estrategiko partekatua lortzea.
➢ Trakzio-proiektuak definitzea.
➢ Gobernantza parte-hartzailearen eredu bat definitzea.
➢ Jarraipenerako eta ebaluaziorako mekanismo bat ezartzea.
➢ APEren behin betiko bertsioa egitea, kontrastatzea eta baliozkotzea

Dokumentazioa

➢ Aiaraldeko plan estrategikoa
➢ Planaren aurkezpena talde eragileari
➢ Aiaradeako Plan Estrategikoaren proiektu bultzatzaileen definizioa

PARTE HARTZE PROZESUA

Aiaraldeko ekonomia suspertzeko eta berraktibatzeko planak parte hartzeko prozesu baten ondorioa izan behar du, eta prozesu honek, eskualde bakoitzeko eragile garrantzitsu guztiak, erakunde-, enpresa-, gizarte- eta ezagutza-mailakoak kontuan izan behar ditu.

Parte-hartze prozesu bizi eta ireki hori 4 eremutan egituratu zen, eragile guztien ikuspegia jasotzeko:

➢ Eragileei (enpresak, erakundeak, etab.) egindako galdetegia, aurrez aurreko elkarrizketen/elkarrizketa telematikoen bidez osatua.

Galdetegiak eta banakako bilerak enpresa- eta erakunde-eragileei zuzenduta zeuden, baita Aiaraldeko sare sozioekonomikoko beste erakunde batzuei ere.

Parte-hartze prozesuaren fase hori amaitu ondoren, agerian geratu zen elkarrizketek industriaren eta merkataritzaren esparruei buruzko ikuspegi sakonagoa ematen lagundu dutela.

Parte hartu duten agenteen tipologiak eta beren negozioak suspertzeko eta indartzeko duten interesak eskualdeko industria- eta merkataritza-sarea dinamizatzearekin lotutako gaiak mahai gainean jartzeko gune bihurtu dute bide hori.

➢ Gaikako workshopak funtsezko eragileekin, Plan Estrategikoaren proiektu bultzatzaileak identifikatzeko.

Prozesu horretan parte hartu zuten eragileak 7 taldetan antolatu ziren, Planaren ardatzen arabera.

Talde horien osaera mistoa izan zen, Plan Estrategikoaren ardatz bakoitzean inplikatutako eragile publiko eta pribatuak biltzen baititu.

Parte-hartze handia izan da, eragile publiko eta pribatu ugarik parte hartu baitute hiru saioetan, eta horrek zilegitasun handiagoa ematen die azaldutako proposamenei.

➢ Herritarren parte-hartzea: online parte hartzeko ariketa bat egiteko aukera ematen du, tresna telematiko baten bidez.

Partaidetza-prozesu horren bidez, herritarrei galdetu zitzaien eskualdeari buruz duten ikuspegiarengatik, identifikatzen dituzten erronka nagusiengatik, interesgarritzat jotzen zituzten ekarpenengatik edo garrantzitsuak izan zitezkeen beste edozein gairengatik.

2022ko apirilaren 30era arte irekita, ahalik eta parte-hartze handiena lortzeko. (herritarren 137 erantzun).

Eskualdearen erronkei aurre egiteko planteatutako ekimen edo proiektuei dagokienez, erantzunak askotarikoak dira: industriaren dibertsifikazioa bultzatu behar da, enpresak erakarri eta lanpostu berriak sortu behar dira, lehen sektorea babestu eta dibertsifikatu behar da, turismoa eta ekintzailetza sustatu behar dira.

➢ Herritarren foroak

Eskualdeko eragile garrantzitsuekin aurrez aurreko foroak deitu ziren, hala nola merkatarien elkarteekin, kultura-erakundeekin, etab. (3 foro Laudion, Amurrion eta Urduñan, 40 parte-hartzaile baino gehiagorekin).

Hiru foroetako dinamikak behar bezala garatu ziren, eta Aiaraldeko erronka larrienei buruzko ideiak eta iritziak trukatzeko gune egokia sortu zen.